Epigenetik, hücrelerdeki DNA dizilimi değişmeden hangi genlerin aktif olacağının, o kişinin davranışlarına ve çevresel faktörlere göre değişmesini inceleyen alanın adı. Epigenetik değişimlerin kalıtsal olabildiği de biliniyor. Ancak aynı zamanda genler yavrulara aktarılırken sıfırlanabiliyor.
Epigenetik mekanizmalarında yer alan tüm oluşumlara ise “epigenom” adı veriliyor. Diğer bir deyişle epigenom, vücudun işleyişini değiştirmek için genleri etkinleştiren veya devre dışı bırakan bir dizi anahtar işlevi görüyor.
BİRÇOK HASTALIKTA DA ROL OYNUYOR
Independent Türkçe’nin aktardığı araştırmada bin yetişkinde esrarın DNA metilasyonuyla ilişkili olduğu bulundu. DNA’da kimyasal değişime neden olan ve kalıtsal hale gelen metilasyon da aynı zamanda epigenetik bir mekanizma.
Metil gruplarının DNA’ya eklenmesi veya çıkarılmasını içeren bu kimyasal değişim, çevresel faktörlerden ve yaşam tarzından etkilenebiliyor.
DNA metilasyon kalıpları, gelişim ve yaşlanmayla birlikte değişiyor, hücre tipleri arasında farklılık gösteriyor. Metilasyondaki bozukluklar birçok hastalıkta da rol oynuyor.
Araştırma ekibi, esrarın ABD’de yaygın olarak kullanılan bir madde olduğunu ve insanların yüzde 49’unun bunu en az bir kez denediğini vurguladı. Bazı ABD eyaletleri ve diğer ülkeler esrarı yasal hale getirse de bu maddenin sağlık üzerindeki etkileri halen anlaşılabilmiş değil.
Araştırmanın arkasındaki Northwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Fakültesi’nden epidemiyolog Lifang Hou, “Esrar kullanımıyla çoklu epigenetik belirteçler arasındaki ilişkileri zamana yayarak gözlemledik” ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar, bahsi geçen bin yetişkini 20 yıl boyunca muayene etti ve esrar kullanımlarına dair soruların yer aldığı anketlere tabi tuttu.
Hou ve ekibi, 5 yıl arayla alınan kan örneklerini de analiz etti. Bu sayede yakın zamanda veya uzun süredir esrar kullanmış kişilerin epigenetik değişikliklerine, özellikle DNA metilasyon seviyelerine bakıldı.
Hakemli bilimsel dergi Molecular Psychiatry’de yayımlanan makalede kan örneklerinin çok sayıda DNA metilasyon belirteci içerdiği ifade edildi.
Esrar kullanımıyla ilişkili değişimler daha önce hücresel çoğalma, hormon sinyali, enfeksiyonlar, şizofreni ve bipolar bozukluk gibi nörolojik bozukluklar ve madde kullanım bozukluklarıyla ilişkilendirilmişti.
Öte yandan bu çalışmanın, esrarın sağlık sorunlarına neden olduğunu doğrudan kanıtlamıyor. Bunun için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Northwestern Üniversitesi’nden epidemiyolog Drew Nannini, “Bu araştırma, esrar kullanımı ve epigenetik faktörler arasındaki ilişkiye dair yeni bilgiler sağladı” diyor:
Bu ilişkilerin farklı popülasyonlarda tutarlı bir şekilde gözlemlenip gözlemlenmediğini belirlemek için ek çalışmalara ihtiyaç var.
